Kościół pw. św. Barbary w Rogóżu

Wieś Rogóż w powiecie lidzbarskim (niem. Roggenhausen) była wymieniana w dokumentach już w roku 1335, a rok później – w przywileju lokacyjnym wsi Krekole – wśród świadków występuje Jan, sołtys z Rogóża. Miejscowość lokowana w 1338 r. przez wójta krajowego Henryka Lutra, zniszczona w czasie wojny 1519-1521, otrzymała nowy przywilej, który wystawił w 1536 r. biskup warmiński Maurycy Ferber. W roku 1688 r. było tu 14 gospodarstw chłopskich. 

We wsi znajduje się gotycki kościół parafialny, salowy z wieżą, z drugiej połowy XIV w., pw. św Barbary. W Przewodniku po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich Andrzeja Rzempołucha czytamy, że wieżę kościoła nadbudowano w 1797 r. Wnętrze świątyni odnawiane było dwukrotnie w XVIII w. Z okresu drugiej odnowy pochodzą sztukatorskie tonda z popiersiami Chrystusa, Matki Boskiej i Apostołów rozmieszczone na ścianach między oknami, wykonane przez Krzysztofa Perwangera. Ołtarz rokokowy z warsztatu Chrystiana Bernatda Schmidta z ok. 1770 r. Kościół był odnawiany w latach 1886 i 1918-1919. Elewacja frontu muru kościelnego rozczłonowana jest tynkowanymi blendami i zwieńczona sterczynami. W środkowym, południowym odcinku muru znajduje się trójczłonowa brama. Kościół murowany jest z cegły, na kamiennych fundamentach. Przy kościele znajdował się cmentarz przykościelny, z którego zachowały się trzy żeliwne krzyże nagrobkowe.

Krzysztof Perwanger przybył do Tolkmicka z Tyrolu ok. 1735 roku. Był tam piwowarem, od 1746 r. został starszym cechu warzelników piwa. W roku 1758 został burmistrzem Tolkmicka. W Tolkmicku mieszkał do 1761 roku. Później krótko przebywał w Królewcu, u schyłku życia na stałe osiadł w Reszlu. Perwanger z technikami rzeźbiarskimi zapoznał się najprawdopodobniej w warsztacie Antoniego Kornowskiego w Tolkmicku. Był prekursorem rokoka na Warmii. Swoje prace wykonywał w gipsie, marmurze, piaskowcu, drewnie i kości słoniowej. Z warsztatu Perwangera obok rzeźb figuralnych wychodziły prace snycerskie jak ambony, konfesjonały i zdobienia organów. Znane i zachowane prace Krzysztofa Perwangera możemy oglądać m.in. w Barczewie, Dobrym Mieście, we Fromborku pomnik św. Jana Nepomucena, Ornecie, Krośnie, Stoczku Klasztornym, Świętej Lipce i Rogóżu właśnie. Ołtarz rokokowy pochodzi z warsztatu Chrystiana Bernatda Schmidta z ok. 1770 r. Chrystian Bernard Schmidt lub Schmitt ur. 22 sierpnia 1734 r. w Reszlu to rzeźbiarz, stolarz, największy artysta rokokowy na Warmii. Pozostawił po sobie bogaty dorobek artystyczny, który wyróżnia się na tle dzieł współczesnych mu rzeźbiarzy na terenie Pomorza Wschodniego oraz Rzeczypospolitej. Prace powstałe w jego reszelskim warsztacie i pod jego kierunkiem są w przeważającej części w drewnie i prezentują różne formy, od typowych rzeźb sakralnych i figur po małą architekturę, tworzoną we współpracy z innymi pracowniami stolarskimi. Specjalizował się w wyposażeniu kościołów i kaplic. Spod jego dłuta wyszły: ołtarze, ambony, baptysteria, chóry i prospekty organowe, konfesjonały, a także małe przedmioty sztuki sakralnej, jak krucyfiksy i figurki. Poza Krzysztofem Perwangerem był jedynym znaczącym rzeźbiarzem tworzącym na Warmii w stylu rokokowym. Zachowane prace można oglądać w świątyniach na terenie całej diecezji warmińskiej. Najwięcej pochodzi z kościołów parafialnych w okolicach Reszla. Większość zamówień artysta wykonywał na polecenie duchowieństwa różnego szczebla. Po zaborze dominium przez państwo pruskie w 1772 r. realizował także zamówienia na rzecz kościoła protestanckiego. Stąd w jego dorobku podwieszane figury aniołów chrzcielnych oraz prospekty organowe czy ołtarze ambonowe. Pozostawił po sobie m.in. ołtarze, konfesjonały, ambony czy baptysteria w kościołach w Reszlu, Radostowie, Barczewie, Biskupcu, Bisztynku, Kiwitach, Braniewie, Dywitach, Grzędzie, Jezioranach, Klewkach, Krośnie, Lamkowie, Lubominie, Piotraszewie, Sątopach, Sząbruku, Tłokowie. Zdjęcie z Wikipedii/Kościół pw. św. Barbary w Rogóżu.